Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi, birbirinden değerli iki büyük sergi ile açıldı. Müze’de ilk olarak, ABD ve Avrupa’daki önemli müzelerde sanatseverlerle buluşan ve Türkiye’de ilk kez sergilenecek olan “Altın Harfler: Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nden Osmanlı Hat, Resim Sanatı Örnekleri” koleksiyonunu da içeren “Sabancı Hat Koleksiyonundan Seçme Eserler” ile paha biçilmez “Sabancı Resim Koleksiyonundan Seçme Eserler” sergileneniyor.
Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi 11 Haziran 2002 tarihinde Emirgan’daki tarihi Atlı Köşk’te halka açıldı. Uzun yıllar Sabancı Ailesi’nin konutu olarak kullanılan ve bir süre önce Hacı Ömer Sabancı Holding tarafından Sabancı Üniversitesi’ne tahsis edilen Atlı Köşk, kamuya açık ve eğitim programlarına ağırlık veren bir müze olarak etkinliklerini Sabancı Üniversitesi bünyesinde sürdürecek.
Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sakıp Sabancı, Müze açılışına ilişkin yaptığı açıklamada, “50 yılı aşkın iş hayatımda, Sabancı Topluluğu’nda pek çok ilke imza attık, ülkemize fayda sağlayacak pek çok projeyi gerçekleştirdik. Konusunda lider yabancı şirketlerle ortaklıklar kurduk. Tüm bu gelişmeler süresince gördüm ki, bir kuruluşun başarısı ve kalıcılığı yalnızca ekonomik değerlerle ölçülemez. Gördüm ki, aslında sanat, kültür ve eğitim alanlarına sağladığınız katkı kadar büyüksünüz. Bu düşünceden hareketle Türkiye gibi Avrupa ve Asya arasında köprü vazifesi gören bir ülkenin önemini anlatmak için en iyi yolun, zengin sanat ve kültür birikimimizi paylaşmak olduğuna karar verdim. Bugün artık kendi müzemiz aracılığıyla bu sanat hazinemizi daha geniş kitlelerle paylaşma şansını elde ediyoruz” dedi.
Güler Sabancı: ‘Bir dünya üniversitesi ve bir dünya müzesi’
Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı ise Müze’nin açılışında yaptığı konuşmada, “Sabancı Üniversitesi’nin kuruluşunda hedefimizin “Türkiye’de bir dünya üniversitesi yaratmak” olduğunu söylemiştik. Bugün, Sabancı Üniversitesi bu hedefe bir adım daha yaklaşarak, uluslararası standartlarda bir sanat kurumu olan Sakıp Sabancı Müzesi’ni bünyesine katıyor” dedi.
Güler Sabancı sözlerini şöyle sürdürdü: “Rahmetli dedem Hacı Ömer Sabancı’nın, bizler için çok önemli bir mesaj taşıyan şu sözünü anmak istiyorum: ‘Bu topraklardan kazandığımızı bu toprağın insanına geri vermeliyiz’. Sayın Sakıp Sabancı, bu ilke doğrultusunda, sahip olduğu değerli sanat koleksiyonlarını Üniversitemize bağışlayarak, bu önemli sanat hazinesinin topluma mal olmasında örnek bir yaklaşımın öncülüğünü üstlenmiştir. Sayın Sabancı’ya şükran borçluyuz.”
Tosun Terzioğlu: ‘Müzenin mülkiyeti topluma aittir’
“Sabancı Üniversitesi olarak bir Müze devralmanın, büyük bir sorumluluk getirdiğinin bilincindeyiz. Bu, yalnızca Müze’deki eserlerin korunmasıyla bağlantılı olmanın çok ötesinde bir sorumluluk” diyen Sabancı Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Tosun Terzioğlu ise günümüzün yeni dünya düzeninde, iletişim teknolojilerindeki baş döndürücü gelişmelerle birlikte müzeciliğin farklı bir anlam kazandığını vurguladı. “Birbirinden çok farklı kimlik ve medeniyetlerin, kültürel farklılıklarının korunabilmesi konusunda artık müzelere daha da önemli bir rol düşmektedir. Bu düşünceler ışığında, bir üniversitenin, bir müzeye sahip olması kadar doğal bir şey olamaz” diyen Terzioğlu, “Sayın Sakıp Sabancı’nın, Atlı Köşk’ü Sabancı Üniversitesi’ne ‘müze olarak düzenlenmek üzere’ tahsis etmiş olması, hem yaşadığımız kente, hem tarihe, hem de üniversiteye çok önemli bir katkıdır. Müzenin mülkiyeti gerçekte kamuya, topluma aittir. Üniversitemize düşen asıl sorumluluk ise devredilen emaneti layıkıyla korumak , canlı tutmak ve yaşatmak olacaktır” dedi.
Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Emin Mahir Balcıoğlu, müzenin temel misyonunu şöyle dile getirdi: “Müze, Sakıp Sabancı Koleksiyonu’nu toplumla paylaşma arzusu ile çağdaş müzeciliğin tüm gereklerini yerine getirerek, Sabancı Ailesi’nin evinde kurulmuştur. Sabancı Üniversitesi’nin kurumsal çatısı altında yer alan Müze’nin amacı ulusal kültürümüzün korunması için eğitim ve uygulama çalışmalarına önderlik etmek, onu evrensel boyutta yorumlayan, yurt ve dünya kuruluşları ile işbirliği yaparak, tüm kültürleri kucaklayan bir ortam yaratmaktır.”
Çağdaş müzeciliği tüm gereklerini yerine getirerek dünya müzeleri arasına girmeyi hedefleyen Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi, çocuklardan profesyonel araştırmacılara, toplumun farklı katmanlarına seslenen programlar ve teknolojik olanaklarla donatıldı. Çocuklar, yaşlılar, bedensel engelliler için en uygun ziyaret planlarının uygulandığı Müze’de, her sergi salonuna rampa ve asansörlerle ulaşmak mümkündür.
El yazmaları için laboratuar
Sanat eserlerinin bakım, onarım ve korunması alanında öncü bir eğitim ve uygulama merkezi olmayı da hedefleyen Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi bünyesinde, Avrupa Birliği tarafından da desteklenen bir kağıt-bakım-onarım laboratuarı kurulacak. Ayrıca Sabancı Üniversitesi, merkezi Fransa’da bulunan uluslararası bir kuruluş ile işbirliği içinde “Resim ve İkona Bakım Onarım Laboratuarı”nı geçen yılın Kasım ayında kurmuş ve laboratuar Üniversite’nin Karaköy İletişim Merkezi’nde faaliyetlerine başlamıştı.
Atıl Kutoğlu’ndan Türkiye’de ilk kez Sabancı Müzesi için tasarımlar
Müze’de ünlü modacı Atıl Kutoğlu’nun, Türkiye’de ilk kez Sabancı Müzesi için hazırladığı özgün tasarımlara da yer verilecek. Kutoğlu’nun Müze’nin ana koleksiyonlarından esinlenerek hazırladığı desen ve motifler, müzenin gerçekleştireceği çeşitli tematik sergilere de eşlik edecek.
Üyelik ve Gönüllü programları
Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nde ayrıca Türkiye’de bir Müze için ilk kez gündeme gelen bir uygulamayla “Müze Gönüllüleri” ve “Müze Dostları” başlıklı programlar oluşturuldu. “Müze Gönüllüleri”, müze faaliyetlerinde etkin olarak rol alan ve ayırabilecekleri zaman dilimine göre, değişik müze projelerinde rol alacak kişileri kapsıyor. Ayrıca müze fonuna değişik kategorilerde bağış yaparak çeşitli ayrıcalıklara sahip olmak isteyen sanatseverler, “Müze Dostları” üyelik programına katılabilecek.
İki dev sergi: “Sabancı Hat Koleksiyonundan Seçme Eserler” ve “Sabancı Resim Koleksiyonundan Seçme Eserler”
Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi, açılışıyla birlikte kamuoyuna Sakıp Sabancı koleksiyonlarından seçilmiş eserlerle oluşturulmuş iki önemli sergi sunuyor. Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nde yer alan sergilerden ilki, “Altın Harfler: Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nden Osmanlı Hat, Resim Sanatı Örnekleri” koleksiyonunu da içeren “Sabancı Hat Koleksiyonundan Seçme Eserler” başlığını taşıyor.
15- 20. yüzyıllar arasındaki döneme ait eserler ile hat sanatında kullanılan araç ve gereçlerden oluşan “Altın Harfler” sergisi 1998-2000 yılları arasında New York Metropolitan Müzesi, Los Angeles County Sanat Müzesi, Harvard Üniversitesi Arthur M. Sackler Müzesi ve Paris’te Louvre Müzesi’nde sergilenmiş ve büyük beğeni kazanmıştı. Yine hat koleksiyonundan seçilmiş eserler, 2001 yılında “Sultanın Mührü” başlığı altında Berlin’de Deutche Guggenheim Müzesi’nde ve Frankfurt Museums für Angewandte Kunst Müzesi’nde yer almıştı.
Müzenin Galeri’sinde açılacak “Sabancı Resim Koleksiyonundan Seçme Eserler” ise tüm 19. yüzyıl Türk resim tarihini gözler önüne seriyor. Osmanlı Sarayı’nın yağlıboya resimle tanıştığı dönemde Saray’da kabul gören ressamlardan Guillemet ve Zonaro’nun yapıtları, koleksiyonun tarihsel birikimi açısından öne çıkan eserler arasında yer alıyor. Yine bu dönemin gözde ressamı Ayvazovski’nin eserlerinden seçkin örneklerin de yer aldığı Sabancı Resim Koleksiyonu, Halife Abdülmecid’e ait “Hanzade Sultan” ve “Siste Kadırga” adlı eserler, Şeker Ahmed Paşa’nın “Çiçekli Natürmort”, Süleyman Seyyit Bey’in “Elmalı Natürmort”, Osman Hamdi’nin “Kokona Despina” ve “Vazolu Natürmort”, ışık ve renk değerlerinin özgün ressamı Hoca Ali Rıza’nın eserlerini barındırıyor. Türkiye’deki en kapsamlı Nazmi Ziya koleksiyonuyla bir kat daha zenginleşen Koleksiyon, sanatseverlere adeta bir “Türk Resim Tarihi” şöleni sunuyor.
Tarihi Atlı Köşk’ten çağdaş bir müzeye
Uzun yıllar Sakıp Sabancı ve ailesinin konutu olarak kullanılan ve bir süre önce Hacı Ömer Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sakıp Sabancı tarafından Sabancı Üniversitesi’ne tahsis edilen Emirgan’daki tarihi Atlı Köşk, 1925 yılında İtalyan mimar Eduard de Nari tarafından Mısırlı Prens Mehmed Ali Hasan için tasarlandı. Tarihi köşk, 1944 yılından sonra, kısa bir süre Prens Mehmed Ali Hasan’ın ablası Prenses İffet Hasan’ı barındırdıktan sonra, 1951’de Hacı Ömer Sabancı tarafından Sabancı Ailesi’nin yazlık evi olarak satın alındı.
Sanat eserleri ile dolu bir köşk
1949 yılında, oğlu Sakıp’ın bademcik ameliyatı için, eşi Sadıka ile birlikte İstanbul’a gelen Hacı Ömer Sabancı, Emirgân’da, Prenses İffet Hanım’ın oturduğu köşkü görür, çok beğenir ve satın almaya karar verir. Köşk ile birlikte, Prenses İffet Hanım’ın sahip olduğu bazı antika eşyaları da satın alan Hacı Ömer Sabancı’nın antika tutkusu bu tarihten sonra profesyonel bir meraka dönüşür. Hacı Ömer Sabancı 1950’li yıllarda, dönemin ünlü antikacılarının dükkânlarını dolaşarak topladığı avize, vazo, yağlı boya tablolar, küçük biblo ve heykelleri Emirgân’daki köşke taşır. Mahmut Muhtar Paşa’nın Moda’daki Mermer Konak’ı ve içindeki eşyalar, varisleri tarafından satılırken, Hacı Ömer Sabancı bahçede duran bronz atı çok beğenir. 1864 yılında Paris’te heykeltıraş Louis Daumas tarafından tasarlanan, Vor Thiebaut tarafından dökümü yapılan bu heykel, Moda’dan Emirgân’daki evin bahçesine getirilir ve yapı böylece “Atlı Köşk” adını alır.
Müzecilikte dünya standartları
Hacı Ömer Sabancı’nın 1966 yılında vefatından sonra, bir süre boş kalan köşke Sakıp Sabancı ve ailesi yerleşir. 1975’te Köşk, Hacı Ömer Holding Anonim Şirketi’ne satılmıştır. 9 Ekim 1998’de, Hacı Ömer Sabancı Holding Anonim Şirketi, sahibi olduğu Emirgân’daki Atlı Köşk’ü, Sabancı Üniversitesi’nin kırk dokuz yıl süreyle kullanımına verir. Sakıp Sabancı tarafından 1999 yılına kadar konut olarak kullanılan bu tarihi yapı, içindeki değerli eserler ve bahçesi ile birlikte, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’ne tahsis edildiğinde, Atlı Köşk’ün tarihinde önemli bir dönüşüm süreci de başlar.
Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nde, dünya müzecilik standartlarına uygun, her türlü sergiyi barındırabilecek teknik altyapı donanımı sağlandı. Bina ve korunun tarihi önemi göz önünde tutularak, elde bulunan değerler korunmaya çalışıldı. Köşk bünyesindeki sergi salonlarına içeriden eklenen ikinci duvarla, pencerelerden gelecek zararlı ışık engellenirken, binanın dış görünümü korundu. Ayrıca, kurumun durağan bir hal almasını engellemek ve Türkiye’de eksikliği hissedilen uluslararası sergileri getirebilmek amacıyla, koleksiyondan bağımsız, olabildiğince geniş ve esnek kullanım imkanı veren, ikinci bir bina inşa edildi. Oluşturulan saydam bina, güçlü alt yapısı ve çeşitli kullanım imkanlarıyla, yurtiçi ve yurtdışından her türlü sanat eserinin sergilenebilmesi amaçlanarak tasarlandı.
Türkiye ve dünyadan uzmanlar Danışma Kurulu’nda
Aralarında New York Metropolitan Müzesi ve New York Modern Sanat Müzesi gibi dünyanın önde gelen müze direktörlerinin de yer aldığı 21 uzmanın katıldığı bir arama konferansının ardından temelleri atılan Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nin Danışma Kurulu’nda Esin Atıl (Sanat Tarihçisi), Nazan Ölçer (Türk İslam Eserleri Müzesi Müdürü), Erdağ Aksel (Sanatçı- Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi), Glenn Lowry (New York MOMA-Modern Sanatlar Müzesi Müdürü), James Bradburne (Frankfurt MAK- Museum für Angewandte Kunst Müdürü), Gülsün Karamustafa (Sanatçı), Ferit Edgü (Yazar), Oya Eczacıbaşı (Müzeci),Talat Halman (Kültür Eski Bakanı), Oleg Grabar (Princeton Üniversitesi İleri Araştırmalar Enstitüsü), Betul Mardin (Halkla İlişkiler Uzmanı), Makrukh Tarapor (Metropolitan Sanat Müzesi, Sergiler Direktörü) ve Filiz Çağman (Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü) yer alıyor.
Müzenin işlevselliği ile bağlantılı uzmanlık alanlarından seçilen Danışma Kurulu üyelerinin dört yılda bir değişmesi öngörülüyor.
SABANCI ÜNİVERSİTESİ SAKIP SABANCI MÜZESİ İstinye Caddesi No:22 Emirgan, 80850, İstanbul
Müze ziyaret saatleri: Pazartesi kapalı Salı, Perşembe, Cuma: 10.00-18.00 Çarşamba: 10.00-20.00 Cumartesi, Pazar: 11.00-17.00
Müze Giriş Ücretleri: Tam: 4.000.000 TL İndirimli: 1.000.000 TL
Müze Tel: (0212) 277 22 00
İnternet adresi: https://www.sakipsabancimuzesi.org